Nghệ thuật truyền thống rất tinh tế nhưng rất khó duy trì. Một khi đã mất đi thì không thể khôi phục lại được. Ngoài ra, vấn đề là chưa có một dàn nhạc đủ lớn để biểu diễn những tác phẩm khó. Điều này đòi hỏi sự phát triển của Đề án Dàn nhạc Quốc gia Việt Nam nhằm quảng bá đất nước, con người và văn hóa Việt Nam đến với công chúng và bạn bè quốc tế. Khái niệm xây dựng dàn nhạc dân tộc Việt Nam ngoài việc khôi phục, phục hồi những vở diễn còn giới thiệu hình ảnh Việt Nam. Củng cố vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Văn hóa âm nhạc
Bộ VH-TT&DL vừa làm việc với Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam về việc xây dựng Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam. Việc xây dựng Đề án Dàn nhạc dân tộc Việt Nam là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Nhằm thể chế hóa, hiện thực hóa chủ trương; đường lối của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng văn hóa, con người Việt Nam.
Theo Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam Nguyễn Hải Linh cho biết, ở nước ta vào những năm cuối thế kỷ XX, do khó khăn về kinh tế, do sự thiếu vắng người xem nên hầu hết các dàn nhạc dân tộc đã giải thể, chuyển sang các hình thức biểu diễn ít người. Ðến nay, những thành tựu phát triển kinh tế đất nước đã là động lực lớn; thúc đẩy âm nhạc chuyên nghiệp phát triển. Nhu cầu về văn hóa nói chung và âm nhạc nói riêng ngày càng tăng.
Trình độ thẩm mỹ âm nhạc của công chúng được nâng cao rõ rệt. Ngoài các hình thức biểu diễn âm nhạc giao hưởng phương Tây, công chúng đòi hỏi thưởng thức âm nhạc truyền thống mới mẻ, sáng tạo phù hợp với thị hiếu của mọi tầng lớp nhân dân. Hình thức biểu diễn hòa tấu của dàn nhạc dân tộc ngày càng được hưởng ứng; và đạt hiệu quả cao trong việc bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc.
Khôi phục nghệ thuật truyền thống
Theo Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Tạ Quang Đông, việc xây dựng Dàn nhạc dân tộc Việt Nam ngoài phần có thể khôi phục, phục dựng các tiết mục đã mất, sắp mất, còn giới thiệu được hình ảnh Việt Nam, tăng cường vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế là rất quan trọng. Hiện nay, nghệ thuật truyền thống ngày càng mai một, các nghệ nhân cũng dần mất đi; người học ít dần đi, có người học ra trường lại không có việc làm. Trong khi đó, việc quảng bá đất nước, con người và văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế thông qua nghệ thuật âm nhạc truyền thống sẽ dễ thu hút bạn bè quốc tế.
Thứ trưởng Tạ Quang Đông yêu cầu Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện Đề án Dàn nhạc dân tộc Việt Nam dù rằng trong giai đoạn hiện nay còn nhiều khó khăn về tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, con người. Theo đó, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam sẽ kiện toàn; hoàn thiện Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Dàn nhạc được thành lập sẽ gồm hơn 80 nhạc công, có nhiệm vụ phục dựng; giữ gìn những tác phẩm, tiết mục âm nhạc truyền thống. Quảng bá về đất nước, con người, văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế qua âm nhạc dân tộc.
Xây dựng dàn nhạc
Ngoài các bản nhạc cổ, dàn nhạc sẽ thử nghiệm biểu diễn các tác phẩm âm nhạc nước ngoài; chuyển soạn giai điệu âm nhạc dân gian các dân tộc. Đây cũng là nơi cho các nhạc sĩ thử nghiệm, sáng tạo, xây dựng những tác phẩm âm nhạc tầm cỡ quốc gia, dàn dựng những chương trình nghệ thuật đặc sắc; thể hiện tinh hoa của âm nhạc cổ truyền Việt Nam… Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam sẽ tổ chức ghi âm, ghi hình; phổ biến các chương trình đến công chúng thông qua nhiều phương tiện hiện đại.
Hiện tại, đời sống của âm nhạc truyền thống đang gặp nhiều khó khăn. Các nghệ nhân, nghệ sĩ tài năng ngày càng vắng bóng. Trong khi đó, việc theo đuổi âm nhạc truyền thống đòi hỏi tài năng, tâm huyết, đam mê và khổ luyện, nên ít người trẻ lựa chọn.
Việc xây dựng dàn nhạc dân tộc quy mô, tầm cỡ sẽ góp phần khắc phục tình trạng trên; nâng vị thế của âm nhạc dân tộc. Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam phải xây dựng chiến lược hoạt động cho Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam bài bản, dài hơi, từ việc tổ chức nhân sự, đầu tư biểu diễn tác phẩm, chương trình, đến vấn đề sáng tác và đặc biệt là đào tạo, thu hút thế hệ kế cận. Có như vậy, Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam mới trở thành thương hiệu; đáp ứng nhu cầu của khán giả, thực hiện được mục tiêu gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc.
